Đau thần kinh tọa: Triệu chứng, biến chứng và cách điều trị

Đau thần kinh tọa là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Tình trạng này gây ra bởi sự chèn ép hoặc tổn thương dây thần kinh tọa, dây thần kinh dài nhất và lớn nhất trong cơ thể con người. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin về căn bệnh này!

Đau thần kinh tọa là gì?

Dây thần kinh tọa, hay còn gọi là dây thần kinh hông to, là một dây thần kinh kéo dài từ phía dưới thắt lưng đến các ngón chân. Nhiệm vụ chính của nó là điều khiển chức năng vận động và cảm giác ở phần dưới cơ thể.

Đau thần kinh toạ là một cảm giác đau kéo dài theo con đường của dây thần kinh toạ. Cảm giác đau này thường bắt nguồn từ phần sống lưng, lan ra bên ngoài đùi, mặt trước của chân, và thậm chí lan ra đến các ngón chân. Hướng lan của đau thường phụ thuộc vào vị trí tổn thương cụ thể.

Nguyên nhân đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Thoát vị đĩa đệm: Tình trạng này tạo áp lực lên rễ thần kinh, là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thần kinh tọa. Mỗi người thường trải qua ít nhất một lần trượt đĩa đệm trong đời. Đĩa đệm là miếng đệm giữa các đốt sống trong cột sống. Áp lực từ các đốt sống có thể làm cho phần gel của đĩa đệm tràn ra ngoài thông qua điểm yếu ở thành ngoại (thoát vị), đè lên dây thần kinh tạo ra đau.

• Thoái hóa đĩa đệm: Đây là tình trạng tự nhiên mòn của đĩa đệm giữa các đốt sống. Đĩa đệm mòn sẽ rút ngắn về phía trước, dẫn đến làm co lại các đường dẫn truyền thần kinh (hẹp ống sống). Điều này thường gây chèn ép rễ thần kinh tạo nên đau nhức thường gặp.
• Trượt đốt sống: Nếu một đốt sống bị trượt ra khỏi vị trí, nó sẽ không thẳng hàng với cấu trúc ở phía trên, tạo áp lực tại lỗ thông nơi dây thần kinh đi ra. Đây cũng là một nguyên nhân chính gây chèn ép dây thần kinh hông.
• Thoái hóa khớp: Gai xương có thể hình thành ở các khớp già, gây chèn ép dây thần kinh ở vùng lưng dưới.
• Chấn thương cột sống thắt lưng hoặc dây thần kinh tọa.
• Khối u trong ống sống thắt lưng: Gây chèn ép dây thần kinh tọa.
• Hội chứng cơ hình lê: Xuất hiện khi cơ hình lê (một cơ nhỏ nằm sâu trong mông) bị căng hoặc co thắt, gây áp lực và kích thích dây thần kinh hông, dẫn đến đau ở thần kinh tọa.
• Hội chứng chùm đuôi ngựa: Tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến bó dây thần kinh ở phần cuối tủy sống (chùm đuôi ngựa), gây đau lan tỏa xuống chân, có thể gây tê xung quanh hậu môn và thậm chí mất kiểm soát ruột và bàng quang.

Triệu chứng đau thần kinh tọa

Triệu chứng của đau thần kinh toả có thể biến đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Các triệu chứng phổ biến và thường gặp nhất bao gồm:

• Đau nhức ở vùng lưng dưới.
• Cảm giác đau tăng nhiều khi ngồi, đặc biệt là ở chân.
• Đau ở hông.
• Cảm giác nóng rát hoặc ngứa ở chân.
• Yếu, tê liệt hoặc khó di chuyển chân hoặc bàn chân.
• Cảm giác đau khiến việc đứng dậy trở nên khó khăn.
• Cảm giác đau trở nên nghiêm trọng hơn khi ngồi lâu, đứng lâu, hoặc thực hiện các động tác vặn cơ thể hoặc chuyển động đột ngột như hoặc hắt hơi.
• Đau có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai chân.

Biến chứng đau thần kinh tọa

Đa số mọi người đều hồi phục hoàn toàn sau khi mắc bệnh đau thần kinh tọa mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh này có thể gây tổn thương cho dây thần kinh. Nếu bạn cảm thấy mất cảm giác ở chân bên đang đau vì đau thần kinh tọa, hoặc gặp vấn đề về kiểm soát ruột hoặc bàng quang, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Xem thêm: Ngón tay cò súng là bệnh gì? Dấu hiệu và phương pháp điều trị

Chẩn đoán đau thần kinh tọa

Nếu cơn đau nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, MRI, chụp CT, hoặc thử nghiệm điện cơ (EMG) để đánh giá rõ hơn về tổn thương và nguyên nhân của cơn đau.

Điều trị đau thần kinh tọa

Mỗi người sau khi được thăm khám và chẩn đoán sẽ được bác sĩ đề xuất các biện pháp điều trị khác nhau.

Đối với đau thần kinh tọa cấp tính

Đa số trường hợp đều phản ứng tốt với việc tự chăm sóc, bao gồm sử dụng thuốc giảm đau như ibuprofen, thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, và áp dụng chườm nóng hoặc lạnh để giảm đau.

Đối với đau thần kinh tọa mãn tính

Phương pháp điều trị thường kết hợp giữa tự chăm sóc và điều trị y tế. Điều trị bao gồm tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, và có thể thêm vào liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) để kiểm soát cơn đau. Ngoài ra, thuốc giảm đau có thể được sử dụng.

Trong trường hợp các biện pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn. Các phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ thắt lưng để giảm áp lực lên dây thần kinh, hoặc loại bỏ đĩa đệm thoát vị. Bác sĩ sẽ đánh giá các rủi ro và lợi ích của phẫu thuật và đề xuất phương án phẫu thuật phù hợp.

Bên cạnh đó, việc thực hiện các bài tập và tập thể dục cũng giúp giảm áp lực lên dây thần kinh tọa, giảm đau và hạn chế việc sử dụng thuốc.

Mẹo dân gian chữa đau dây thần kinh tọa

Lưu ý: Các mẹo dân gian dưới đây chỉ mang tính chất hỗ trợ, không thể thay thế cho việc điều trị y khoa. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Chườm nóng/lạnh

• Chườm nóng: Giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau và viêm. Dùng khăn ấm, túi chườm nóng hoặc chai nước nóng chườm lên vùng bị đau trong 20 phút mỗi lần, 2-3 lần mỗi ngày.
• Chườm lạnh: Giúp giảm sưng và viêm. Dùng khăn lạnh, túi chườm lạnh hoặc đá viên chườm lên vùng bị đau trong 15 phút mỗi lần, 2-3 lần mỗi ngày.

Ngâm chân

• Ngâm chân với nước muối: Giúp giảm đau và viêm. Pha một muỗng canh muối vào một chậu nước ấm, ngâm chân trong 15-20 phút mỗi ngày.
• Ngâm chân với lá lốt: Giúp giảm đau, sưng và viêm. Đun sôi 50g lá lốt với 2 lít nước trong 15 phút, để nguội bớt rồi ngâm chân trong 20-30 phút mỗi ngày.

Xoa bóp, bấm huyệt

• Xoa bóp: Giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau và tăng lưu thông máu. Dùng tay xoa bóp nhẹ nhàng vùng bị đau trong 10-15 phút mỗi lần, 2-3 lần mỗi ngày.
• Bấm huyệt: Kích thích các huyệt đạo liên quan đến thần kinh tọa để giảm đau và cải thiện chức năng thần kinh. Một số huyệt đạo quan trọng bao gồm: huyệt Hoàn Khiêu, huyệt Thừa Phủ, huyệt Dương Lăng Tuyền, huyệt Bát Hiếu.

Cách phòng ngừa đau dây thần kinh tọa

Có một số lý do gây đau dây thần kinh tọa mà không thể tránh khỏi, như bệnh thoái hóa đĩa đệm, đau dây thần kinh tọa do thai kỳ hoặc tai nạn. Tuy nhiên, có những biện pháp phòng tránh đau dây thần kinh tọa có thể giúp bảo vệ lưng và giảm nguy cơ, bao gồm:

• Giữ tư thế đúng: Bạn cần duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng, nâng đồ vật và ngủ để giảm áp lực lên lưng dưới.
• Không hút thuốc: Nicotin làm giảm lượng máu cung cấp cho xương, gây suy yếu và căng thẳng cho cột sống và đĩa đệm.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân và chế độ ăn uống thiếu chất có thể gây viêm và đau toàn thân. Vì vậy, duy trì cân nặng lý tưởng là giải pháp quan trọng để giảm căng thẳng cho cột sống.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục đều đặn giúp kéo giãn và giữ cho các khớp, cột sống linh hoạt, đồng thời tăng cường sức mạnh cho cơ vùng bụng và lưng dưới.

• Lựa chọn các hoạt động ít gây tổn thương cho lưng: Bơi lội, đi bộ, yoga hoặc thái cực quyền là những hoạt động thể chất ít gây tổn thương cho lưng.

Xem thêm: Chế độ ăn cho người bệnh Gout: Bệnh gout nên ăn gì, kiêng gì?

Theo chia sẻ của JoinGing, đau thần kinh tọa có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của bạn. Tuy nhiên, với sự chẩn đoán và điều trị phù hợp, bạn có thể kiểm soát tình trạng này và giảm bớt các triệu chứng đau đớn. Nếu gặp tình trạng bệnh lý này, hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.